DUHÂ SURESİ 1-5. AYETLER’İN TEFSİRİ

 

Duhâ suresi Mekke'de indirilmiştir. On bir ayetten oluşan surenin ismi olan duhâ "kuşluk vakti" anlamına gelmektedir. Bazı rivayetlere göre Fecr suresinden sonra vahiy fetret sürecine girmiş yani bir süre vahiy duraksamış ve inmemiştir. Müşrikler de Hz. Peygamber'e (sav) "Herhalde rabbin sana darıldı ve seni terk etti" söylemlerinde bulunmaya çalışıyorlar. Bunun üzerine de duhâ suresi indiriliyor. Müşriklerin üzücü laflarına karşı Hz. Peygamber'e teselli olmak için, kendisinin Allah'ın himayesi altında olduğu; çocukluğundan itibaren nice zorlukları aşıp bu günlere geldiği hatırlatılıyor.

Rahman ve Rahim olan Allah'ın adıyla

    1. Yemin olsun, kuşluk vaktine;

 

Çoğu müfessirler "duhâ" dan kastın bütünüyle gündüz vakti için kullanıldığını düşünmektedir. İbn Âşur ise "duhâ" kelimesinin, kuşluk vakti güneş nasıl ki dünyaya yayılıp aydınlatıyorsa vahyin aydınlığı da İslam'ı, Müslümanları, dünyayı aydınlattığına imâda bulunulduğunu aktarmıştır.

 

    2. Kararıp sakinleştiğinde geceye ki;

    3.Rabbin seni bırakmadı ve sana darılmadı.

 

Bu ayette de gece üzerine yemin edilmiştir. Gecenin karardığı vakitte Hz. Peygamber bazen Kabe çevresinde bazen de evinde cehri (sesli) bir şekilde Kur'an okuyordu. Müşrikler de gizli gizli onu dinlerlerdi -ki bu dinleme Kur'an'a olan saygılarından değil kötü niyetlerinden dolayıydı- İşte bundan dolayı kararıp sakinleştiği zaman geceye diye Allah'u Teâla gece üzerine yemin etmiştir. Bu yeminin amacı ise müşriklerin ve putperestlerin artık Hz. Peygamber'e vahyin gelmediği iddialarının asılsız olduğunu belirtmektir. Zira 3.ayette rabb'inin kendisini terk etmediği ve onu bırakmadığı, vahyin kendisine devam edeceği, bu inen ayetlerle de desteklenmiştir. Aynı zamanda müşriklere verilen bir cevap da denilebilir.

 

    4. Elbette işin sonu senin için öncesinden daha hayırlı olacaktır.

    5.Rabb'in sana mutlaka lütuflarda bulunacak, sen de memnun olacaksın.

 

Öncesi ve sonrası için iki farklı yorum yapılmıştır. Ayetten çıkarılan anlamlardan ilki bundan sonraki hayatın ve yaşayacakların, şimdiye kadarki hayatından daha hayırlı ve başarılı olacaktır. Peygamberlik hayatının bundan sonraki süreci, ilk yıllarındakine göre daha kolay ve güzel olacaktır şeklindeki anlamdır. Yorumlardan ikincisi ise sonrasının yani ahiret hayatının öncesinden yani dünya hayatından daha hayırlı olacağı şeklinde yapılan bir yorumdur. Ahiret ebedidir ve geçici dünya hayatından daha hayırlı olacaktır. Önceki yorum daha isabetli gibi görülür. Çünkü Hz. Peygamber'e müşrikler hep işkence ve zorbalık yapıp davasından vazgeçmesi hususunda baskı yapmışlardır. Ayetler bir süre durunca da rabb'inin onu unuttuğunu ve davasının sona erdiğini düşünmüşlerdir. Lakin Allah'u Teâla şimdiye kadar elçisinin yaşadıkları üzerine rabb'inin onu bırakmadığını söyleyerek bundan sonraki hayatının ve tebliğ çabasının daha kolay olacağına işaret etmiştir. Allah'u Teâla en iyi bilendir.

Kaynaklar: TDV İslam Ansiklopedisi, Kuran Yolu Meali.

Mehmet Emin Türkoğlu